Een hulproer maken

(à la Noud Leijnse)

Dit is een uitgebreide beschrijving van het hulproer zoals gepubliceerd is in VegaMood nr. 129. Noud beschrijft een uiterst simpel en functioneel hulproer, dat iedereen kan maken en van pas kan komen bij een onklaar hoofdroer. Daarnaast toont hij aan dat dit hulproep ook op eenvoudige wijze gekoppeld kan worden aan het hoofdroer, zodat beide simultaan sturen. Noud is een solozeiler die de zee niet schuwt. Single handed is een goed manoeuvrerende Vega, door de gekoppelde roeren, dan al een grote winst. (RedTeam)

Het roer

Het  hardhouten acacia roer steekt ca. 65 cm in het water en is op z’n breedst zo'n 35 cm. Het blad is ca. 2,5 cm dik en wat geprofileerd en afgerond, zeker geen NACA profiel. Het roer steekt niet uit achter de kop van de helmstok. Onder water gaat de voorkant verticaal, de achterkant is een boog.

Het roer beslag is van brons, de pinnen zijn 8mm dik en aan de spiegel bevestigd. Aan de binnenzijde met een contraplaatje voor de sterkte. De onderste pin is wat langer dan de bovenste, dat maakt het  roer aanhangen een stuk gemakkelijker. Door het gat in de vingerling kun je de onderste pin goed  centreren, waarna de bovenste volgt. De vingerlingen zijn passend gelijmd en geschroefd op de roerwangen, die sowieso nodig zijn voor het weerstaan van de krachten die op het roerblad komen te staan. 

Het RVS helmstokbeslag zit vast op het roer, de helmstok is bevestigd met boutjes en een vleugelmoer door het beslag. Zo is het eenvoudig op te bergen, want het is bij elkaar toch een flink stuk. Het  geheel weegt op het droge 7,5 kg.  Aangehangen is dat ca. 5 kg, voldoende om het roer goed op zijn plaats te houden.

Het koppelen met het hoofdroer

De helmstok is met een 6 mm lijn verbonden met de hoofdhelmstok. De afstand tot het draaipunt van het hulproer is ± 2/3 van die op het hoofdroer. Zo krijg je een goed volgen.

Door de hoofdhelmstok omhoog te brengen kun je de spanning van de stuurlijn afhalen en is met het hulproer met zijn eigen helmstok te sturen. Handig in een sluis bijvoorbeeld.

Het stuurkoord loopt een keer door een extra schijfje aan de andere zijde voor het in dezelfde stand krijgen van het hulproer en hoofdroer. Je hebt dan twee dubbelschijfs en twee enkelschijfs blokjes nodig. De laatste voor geleiding van de lijn haaks op de hoofdhelmstok, in de middenstand.

Het nadeel zijn de stuurlijntjes, die in het achterdeel van de kuip lopen, maar daar heb ik solo zeilend weinig last van.

Nog een opmerking over de werking. Doordat het beschreven hulproertje wat verder naar achteren zit, is de afstand tot het scheepsdraaipunt groter dan van het bekende ingebouwde Vegahulproer. Dus voor eenzelfde draaikoppel is een kleinere roerdruk nodig. Echter, op de motor varend is de schroefwaterdruk op het hulproer ook lager. Het resultaat is ongeveer eenzelfde koppel, maar minder krachten op het roer zelf. De zwemtrap moet natuurlijk naar stuur of bakboord verplaatst worden. Bij mij zat het al aan bakboordzijde.

Het materiaal

Het  roerbeslag  is gekocht bij Toplicht in Harlingen, de helmstok is een gewone Hickory bijlsteel, verkrijgbaar bij elke ijzerwarenzaak of DHZ-zaak. Het roer komt van een rommelmarkt en is van acaciahout. Maar watervast, in epoxy gezet hechthout, kan ook. (zie o.a. ‘Zelf je eigen roer maken’ van Lodewijk Cornelissen)

Ermee proefvaren wordt aanbevolen. Het is even wennen hoe de boot sneller reageert op de gekoppelde roeren.

Het  geheel bevalt mij zeer goed, vooral bij bruggen, sluizen en havens. Veel succes!

Noud Leijnse

V2200 Lobelia